Boğaz’da bekleyen gemilere yönelik: Riski üzerimize almamız kelam konusu değil

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, Türk boğazlarında bekletilen ham petrol yüklü gemilere ait ayrıntılar verildi.

Açıklamada, ulusal ve milletlerarası medya kuruluşlarında yanlışsız olmayan bilgiler içeren haberlerin yer aldığı belirtildi.

‘Avrupa’da üst seviye devlet kurumları teyit ediyor’

“Avrupa Birliği yaptırımları nedeniyle Türk boğazlarından ham petrol yüklü olarak geçen gemilerin P&I (Koruma ve Tazmin) sigortalarının geçersiz olması ve bir kaza durumunda sigortanın tazmin edilememesi kelam konusu olmaktadır” denilen açıklamada, bu durumun gerek ilgili AB direktifince gerekse de Avrupa’da üst seviye devlet kurumları tarafından teyit edildiği aktarıldı.

‘Riski üzerimize almamız kelam konusu değil’

Açıklamanın devamında, “Bilindiği üzere Ülkemiz Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu tarafından alınan yaptırım kararları dışında, öbür ülke ve memleketler arası kuruluşların yaptırım kararlarını uygulamakla mükellef değildir. Bununla birlikte, yaptırıma tabi bir geminin yahut bir yükün Türk boğazlarından geçiş yapması halinde meydana gelebilecek ve felaket boyutuna varabilecek bir kazada sigorta şirketinin tazmin sorumluluğunu karşılamaması riskini almamız kelam konusu değildir.” ifadeleri kullanıldı.

‘Zararı fon karşılamayabilir’

DHA’da yer alanda haberde açıklama şöyle devam etti:

“Unutulmamalıdır ki, rastgele bir olayda ziyan gören tarafların ve geminin bulunduğu yerden kaldırılması ile ilgili tazmin sorumluluğu birinci basamakta P&I sigortası kapsamındadır. P&I sigortasının tazmin fiyatlarını aşan durumlarda devreye milletlerarası IOPC fon girmekte olup, bu kuruluşun yetkilileri ile yönetimimiz ortasında gerçekleşen görüşmede rastgele bir kazada geminin yahut yükün yaptırıma tabi olması ve P&I kuruluşu tarafından tazminden imtina edilmesi halinde, ziyanının fon tarafından da karşılanmaması mümkünlüğünün olduğu söz edilmiştir.

“2002 yılından beri uygulanmaktadır”

Birçok ülkedeki mevzuata emsal olarak ulusal mevzuatımız gereği, geçerli bir Müdafaa ve Tazmin Sigortası (P&I) sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk boğazlarından geçmesi kelam konusu değildir ve bu kural 2002 yılından beri uygulanmaktadır. 1 Aralık 2022 tarihi prestiji ile ülkemiz kara suları ve milyonlarca insanımızın yaşadığı kadim kentlerimizi korumak hedefiyle, bu külfetli süreç geçinceye kadar olmak üzere, ham petrol taşıyan ve Türk boğazlarından geçmek isteyen tankerlerin tarafımıza sundukları sigorta poliçelerinin, bu poliçeleri düzenleyen sigorta firmalarınca teyit edilmesi uygulaması başlatılmıştır.

“Teyit mektubu sunulması üzere bir talebimiz bulunmamaktadır”

P&I sigorta şirketlerinin mevzuatlarını öne sürerek önemli fiyatlar karşılığı düzenledikleri sigorta poliçeleri kapsamında ticari müşterilerine (gemi sahiplerine) teyit mektubu vermemelerinin kabul edilemeyecek bir durum olduğu kıymetlendirilmektedir. Talep edilen teyit mektubu, yalnızca kelam konusu geminin Boğaz geçişinde sigortasının geçerli olduğuna dair olup yaptırımlara tabi sigorta poliçesi geçersiz olacak rastgele bir gemi için teyit mektubu sunulması üzere bir talebimiz bulunmamaktadır.

“Ham petrol taşıyan gemilerin çok büyük çoğunluğu AB’ye ait”

Sigorta firmaları, rutin olarak olay bazında talep edilen ve verilen bu teyit mektubunu ülkemiz kelam konusu olduğunda vermekten imtina etmektedirler. Sigorta şirketinin bir geminin ambargoya tabi olup olmadığını belirlemesi sıradan bir uygulamadır ve şu anda bekleyen gemiler için de bu araştırmayı yaptığı gemiler mevcuttur.

Boğaz’da bekleyen ham petrol taşıyan gemilerin çok büyük çoğunluğu AB’ye ilişkin gemiler olup, tekrar petrolün çok büyük bir kısmı AB limanlarına gitmektedir. AB’nin koymuş olduğu ambargo kurallarına ait tekrar AB’ye ilişkin gemilerle taşınan ham petrole yönelik, sigorta hizmeti veren AB sigorta firmaları tarafından Bakanlığımızın talep ettiği teyit mektubunu vermemesinin sebebi anlaşılamamaktadır.

‘Marmara Denizi’nde bekleyen gemi sayısının 100’ü geçtiği periyotlar oldu’

Gelinen noktada, halihazırda teyit mektubu veren ham petrol taşıyan gemiler Türk boğazlarından rutin olarak 1 Aralık’tan beri geçmekte olup, Karadeniz’de bekleyen gemi sayısı da haberlerde belirtilen sayıda olmadığı üzere (11’i Avrupa Birliği limanları varışlı 15 gemi) gemi sayısının fazlalığı da ülkemize bir baskı aracı olarak kullanılması da kabul edilebilir değildir.

Karadeniz’e çıkarak ham petrol yükleyecek gemilerin teyit mektubu vermemesi durumunda Karadeniz’e çıkarılmayarak Ege’de bekletilmesi de önümüzdeki süreçte alınacak tedbirlerden biri olacaktır. Öte yandan tahıl koridoru kapsamında Marmara Denizi’nde bekleyen gemi sayılarının 100’ü geçtiği devirler olmuş, ilgili tüm kurumlarla birlikte alınan önlemler ile bu sayı 40 gemi civarına düşürülerek deniz trafiğimiz düzenlenmiştir.

“Bu gemilerle ilgili farklı uygulama hayata geçirilecektir”

Bilindiği üzere ülkemiz, tahıl koridorunun hayata geçirilmesindeki en değerli aktördür. Türk boğazlarından ham petrolün geçerek dünya piyasalarına ulaşması için de bundan evvel olduğu üzere bundan sonrada yapan tavrına devam edecektir.

Ülkemiz rafinerilerine gelen lakin sigorta firmalarınca teyit mektubu verilmeyen gemiler ile ilgili kamu faydası ve ülke menfaatimiz dikkate alınarak gerekli çalışmalar yapılmakta olup, yakın vakitte bu gemilerle ilgili farklı uygulama hayata geçirilecektir.

Ayrıyeten, kural yürürlüğe girdiğinde Çanakkale Boğazı’ndan geçmek üzere Marmara Denizi’nde bulunan ham petrol yüklü teyit mektubu sunmayan gemilerin, rastgele bir risk oluşturmaması için kara sularımızdan çıkarılması için de bir planlama yapılmaktadır.

“Ülkemiz her türlü tahlil teklifine açıktır”

Öte yandan ham petrol yüklü gemi sahiplerinin Türk boğazlarındaki, seyir müddetlerini kapsayacak yeni bir P&I poliçesi sunması da seçenekler ortasındadır. Yönetimimiz ile birlikte ilgili kurumlarımız gerek ülkeler nezdinde gerekse sigorta firmaları ve armatörler nezdinde gerekli görüşmeleri sürdürmekte olup deniz ticaretinin devamını sağlamak için büyük çaba sarf eden ülkemiz, gemilerin bayrak devletlerinin de sunacağı her türlü tahlil teklifine açıktır.”